Ἡ ἀγάπη ἀποτελεῖ ἕνα ἀπὸ τὰ πιὸ βαθιὰ καὶ οὐσιώδη συναισθήματα ποὺ μπορεῖ νὰ βιώσῃ ὁ ἄνθρωπος, ἀλλὰ καὶ μιὰ ἀπὸ τὶς πιὸ παρεξηγημένες ἔννοιες. Συχνὰ ἡ ἀγάπη συγχέεται μὲ τὴν ὑλικὴ παροχή, τὴ φροντίδα ἢ ἀκόμα καὶ τὴν ἐξάρτηση, στοιχεῖα πού, ἂν καὶ φαινομενικὰ μοιάζουν μὲ ἀγάπη, δὲν παράγουν πραγματικὴ συναισθηματικὴ πληρότητα καὶ εὐτυχία. Στὴν πραγματικότητα, ἡ ἀγάπη εἶναι μιὰ δύναμη ποὺ ἀπελευθερώνει, δὲν δεσμεύει καὶ γεμίζει τὴν ψυχή, δὲν ἐξαρτᾷ ἢ καταπιέζει.
Ἡ Ἀληθινὴ Ἔννοια τῆς Ἀγάπης
Ἡ ἀληθινὴ ἀγάπη, στὴ ῥίζα της, παράγει ἀγάπη καὶ ἔμπνευση. Ὅπως ἕνα λουλοῦδι ποὺ μεγαλώνει ὅταν τὸ φροντίζουμε μὲ ἀγάπη, ἔτσι καὶ οἱ ἄνθρωποι ἀνθίζουν καὶ ἀναπτύσσονται, ὅταν λαμβάνουν ἀληθινὴ συναισθηματικὴ στήριξη καὶ κατανόηση. Ἡ ἀγάπη δὲν ἀπαιτεῖ τίποτα ἀπὸ τὸ ἄτομο στὸ ὁποῖο δίνεται, οὔτε ἀναμένει ἀντάλλαγμα. Ὅταν οἱ γονεῖς ἀγαποῦν πραγματικὰ τὰ παιδιά τους, τοὺς δίνουν τὴν ἐλευθερία νὰ ἀνακαλύψουν τὸν ἑαυτό τους, ἐνισχύοντας τὴν αὐτοπεποίθηση καὶ τὴν αὐτοεκτίμησή τους.
Ἀντιθέτως, ὅταν ἡ ἀγάπη λαμβάνει τὴ μορφὴ ἀπόλυτης ἱκανοποίησης ὅλων τῶν ἐπιθυμιῶν τοῦ παιδιοῦ καὶ τῆς ἀπόλυτης προστασίας ἀπὸ κάθε δυσκολία, δημιουργοῦνται συνθῆκες συναισθηματικῆς ἐξάρτησης. Τὰ παιδιὰ μαθαίνουν νὰ βλέπουν τοὺς γονεῖς τους, ὄχι ὡς ὑποστηρικτὲς τῆς ἀνάπτυξής τους, ἀλλὰ ὡς πηγὲς ποὺ ὑπάρχουν γιὰ νὰ ἐξυπηρετοῦν τὶς ἀνάγκες τους. Αὐτὴ ἡ κατάσταση δὲν προάγει τὴν ἀνάπτυξη ἀλλὰ ἐνισχύει τὸν ἐγωκεντρισμὸ καὶ τὴν ἐξάρτηση.
Τὸ Τίμημα τῆς Ψευδοαγάπης
Ὅταν οἱ γονεῖς χρησιμοποιοῦν τὸ παιδί τους γιὰ τὴ δική τους συναισθηματικὴ ἱκανοποίηση ἢ αὐτοεκπλήρωση, οὐσιαστικὰ ἀποτυγχάνουν νὰ τοῦ προσφέρουν τὴν ἀληθινὴ ἀγάπη. Χρησιμοποιῶντας ὑλικὰ ἀγαθὰ ἢ ὑπερβολικὴ προσοχή, καταφέρνουν νὰ δημιουργήσουν στὸ παιδὶ τὴν ψευδαίσθηση τῆς ἀγάπης. Ὡστόσο, ἡ συνεχὴς παροχὴ καὶ ἡ ὑπερπροστασία ὁδηγοῦν τὸ παιδὶ νὰ αἰσθάνεται ἐξαρτημένο καὶ ἀνίκανο νὰ ἀναπτυχθῇ αὐτόνομα. Στὴν πραγματικότητα, δὲν λαμβάνει ἀγάπη, ἀλλὰ ἐξυπηρετεῖ τὸ «ἐγώ» τῶν γονέων ποὺ θέλουν νὰ τὸ κρατήσουν ἐξαρτημένο γιὰ πάντα.
Μὲ αὐτὴν τὴν προσέγγιση, τὸ παιδὶ δὲν μαθαίνει νὰ ἀγαπᾷ, ἀλλὰ νὰ βλέπῃ τὶς σχέσεις ὡς μέσα ἐξάρτησης καὶ αὐτοεκπλήρωσης. Ἔτσι, ἀναπτύσσεται ἕνας φαῦλος κύκλος, ὅπου τὰ παιδιὰ αὐτὰ εἶναι πιθανὸ νὰ ἀναπαράγουν τὴν ἴδια συμπεριφορὰ στὶς δικές τους σχέσεις. Ὄντας ἀνίκανα νὰ ἀγαπήσουν πραγματικά, αἰσθάνονται μοναξιὰ καὶ ἀποξένωση, καὶ ἡ ἔλλειψη γνήσιων συναισθηματικῶν δεσμῶν γίνεται τὸ μεγαλύτερο ἐμπόδιο στὴν εὐτυχία τους.
Ἡ Ἀγάπη ὡς Ἀπελευθερωτικὴ Δύναμη
Ἡ ἀληθινὴ ἀγάπη δὲν περιορίζεται στὰ ὑλικὰ ἀγαθά. Εἶναι κάτι πολὺ πιὸ οὐσιαστικό: ἐμπεριέχει την ἐνσυναίσθηση, τὴ συγχώρεση, τὴ στήριξη καὶ τὴν ἐνθάρρυνση. Οἱ γονεῖς ποὺ ἀγαποῦν ἀληθινὰ τὰ παιδιά τους δὲν τοὺς προσφέρουν μόνο ὅσα χρειάζονται γιὰ νὰ ἐπιβιώσουν, ἀλλὰ καὶ ὅσα χρειάζονται γιὰ νὰ ἀναπτυχθοῦν. Ἐνισχύουν τὴν αὐτοπεποίθησή τους, τὰ βοηθοῦν νὰ κατανοήσουν τὰ συναισθήματά τους καὶ τὰ διδάσκουν νὰ ἀντιμετωπίζουν τὶς δυσκολίες τῆς ζωῆς μὲ θάῤῥος καὶ ἀποφασιστικότητα.
Αὐτὴ ἡ μορφὴ ἀγάπης προάγει τὴν ψυχικὴ ἀνάπτυξη καὶ τὴν ἐλευθερία. Δὲν θέτει τὸ παιδὶ ὡς κέντρο τοῦ κόσμου, ἀλλὰ τὸ βοηθᾷ νὰ καταλάβῃ τὴ θέση του σὲ αὐτόν, μὲ ἰσορροπία καὶ σεβασμὸ πρὸς τοὺς ἄλλους. Μὲ αὐτὸν τὸν τρόπο, τὸ παιδὶ μεγαλώνει μὲ αὐτοεκτίμηση καὶ τὴν ἱκανότητα νὰ ἀγαπᾷ, ἀλλὰ καὶ νὰ ἐκτιμᾷ τὴν ἀξία τῶν σχέσεων χωρὶς ἐξαρτήσεις.
Συμπέρασμα: Ἡ Ἀλήθεια Πίσω ἀπὸ τὴν Ἀγάπη
Ἡ ἀληθινὴ ἀγάπη εἶναι μιὰ ἀμοιβαία, ἐλευθερωτικὴ δύναμη ποὺ προάγει τὴν ἀνάπτυξη καὶ τὴν εὐτυχία. Δὲν ἀποτελεῖ μιὰ πράξη ἐγωισμοῦ, ἀλλὰ προσφορᾶς καὶ κατανόησης. Ὅπως λέει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος: «Ἡ ἀγάπη οὐ ζηλοῖ, ἡ ἀγάπη οὐ περπερεύεται, οὐ φυσιοῦται… πάντα στέγει, πάντα πιστεύει, πάντα ἐλπίζει, πάντα ὑπομένει» (Α’ Κορινθίους 13:4-7). Ἡ ἀγάπη ἔχει τὴ δύναμη νὰ ἐνισχύῃ καὶ νὰ καθοδηγῇ μὲ σεβασμὸ καὶ ἀφοσίωση. Χαρακτηρίζεται ἀπὸ ὑπομονὴ καὶ ταπείνωση, καὶ προσφέρεται χωρὶς προσδοκία ἀνταπόδοσης.
Οἱ γονεῖς ποὺ κατανοοῦν τὴν ἀξία τῆς ἀληθινῆς ἀγάπης, βοηθοῦν τὰ παιδιά τους νὰ ἀναπτυχθοῦν ὡς ἀνεξάρτητες καὶ ὁλοκληρωμένες προσωπικότητες. Ὅπως εἶπε ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος: «Ἐκεῖνος ἀληθῶς ἀγαπᾷ τὸν πλησίον, ὁ μὴ ἐπιθυμῶν ἀνταπόδοσιν, ἀλλ’ ἁπλῶς τῷ ἑτέρῳ παρεχόμενος τὴν ἀγάπην του». Ἡ πραγματικὴ ἀγάπη εἶναι ἀνεξάρτητη ἀπὸ τὴν προσμονὴ ἀνταλλάγματος καὶ εἶναι προσφορὰ χωρὶς ὅρους.
Καὶ τελικά, αὐτὴ ἡ ἀγάπη εἶναι ποὺ ἐπιστρέφει, δημιουργῶντας σχέσεις βαθιὲς καὶ γνήσιες, σχέσεις ποὺ ἀντέχουν στὸν χρόνο καὶ προσφέρουν οὐσιαστικὴ συναισθηματικὴ πληρότητα καὶ εὐτυχία. Οἱ σχέσεις αὐτὲς βασίζονται στὴν εἰλικρινῆ ἀλληλεγγύη καὶ στὴν ἀποδοχή, κι αὐτὸ τὸ πρότυπο ἀγάπης ὁδηγεῖ στὴν ἀληθινὴ πνευματικὴ ὁλοκλήρωση καὶ ἑνότητα.
Μὲ αὐτὲς τὶς πνευματικὲς βάσεις, γίνεται σαφὲς ὅτι ἡ ἀγάπη δὲν εἶναι ἐπιβολὴ ἢ ἐξάρτηση, ἀλλὰ μιὰ ἀληθινὴ κίνηση ἐλευθερίας καὶ ἀφοσίωσης, ὅπως μᾶς δίδαξαν οἱ Ἅγιοι Πατέρες καὶ ὅπως φαίνεται στὴ διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας.